Okres realizacji: 2016-2023 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)

Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.

Cele uzupełniające:

•    odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;

•    ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.

Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.

Efekty w skali kraju

Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.

Osiągnięte wskaźniki:

    objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³

    pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³

    liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł

Zakres zadań zrealizowanych na terenie Nadleśnictwa Nowa Sól

W przedmiocie „Projektu…" na terenie Nadleśnictwa Nowa Sól zrealizowano 13 zadań, w ramach których powstało 35 obiektów – mokradeł, rozlewisk i bagien, które retencjonują 113 tysięcy m3 wody. Przedmiotowy efekt uzyskano dzięki wybudowaniu 55 urządzeń piętrzących – progów, zastawek, mnichów, brodów i grobli. Wartość zrealizowanych robót budowlanych to 5 408 189,14 zł, z których 4 596 960,77 zł (85%) to środki UE, a 811 237,37 zł (15 %) stanowiły środki własne Lasów Państwowych. W poniższej tabeli zestawiono szczegółowo wykaz zrealizowanych zadań:

Budowa obiektów retencyjnych była możliwa dzięki podpisaniu w dniu 25 listopada 2016 roku Porozumienia nr 110/2016 pomiędzy Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych a Nadleśnictwem Nowa Sól  w sprawie realizacji Projektu pt.:  „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych” (MRN2). Głównym celem było wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych. Podejmowane działania ukierunkowano na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary, a także odbudowę naturalnych cennych ekosystemów wodno-błotnych tym samym chroniąc i zwiększając różnorodność biologiczną. Prace te zrealizowano wykorzystując kompleksowe zabiegi łączące przyjazne środowisku metody przyrodnicze i techniczne. Wszystkie obiekty i budowle charakteryzują się prostą konstrukcją, która zasadniczo nie wymaga ingerencji ludzkiej w trakcie eksploatacji. Zostały wykonane w sposób przyjazny dla środowiska z użyciem naturalnych materiałów takich jak kamień, drewno i glina.